In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste activiteiten beschreven die bijdragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling van het landelijke gebied en de toename van de natuur-en recreatieve waarden waarbij de internationale natuurwaarden zijn beschermd.
Landbouw: meerdere smaken
Een van de opgaven uit de 'Omgevingsvisie FlevolandStraks' is 'Landbouw Meerdere Smaken' (LMS). De provincie heeft daarin bijgedragen aan een meer diverse, wendbare, weerbare en duurzame agrofoodsector, die in de wereld bekend staat als praktijklaboratorium voor vernieuwing. We hebben geparticipeerd in de agro-expertraad, we hebben bijgedragen aan proeftuinen en we hebben gewerkt aan condities die de verduurzaming en het innovatievermogen van het voedselsysteem bevorderen.
Programma Stikstof
In februari 2021 is de stikstofstrategie 'de aanpak van stikstof in Flevoland' opgesteld en goedgekeurd. Het programma bestaat uit 4 pijlers. In de pijler 1 'vergunningverlening op orde' zijn diverse vergunning en handhavingsverzoeken afgehandeld in lijn met de zich snel ontwikkelende, ingewikkelde jurisprudentie. Daarnaast zijn de eerste 20 PAS-melders geverifieerd en aangeschreven. In pijler 2 'ruimte voor economische ontwikkelingen' is er stikstofruimte aangekocht onder andere ten behoeve van de Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland (MSNF) mocht dat nodig zijn. Daarnaast is er een microdepositiebank en een doelenbank voor prioritaire projecten opgericht. Voor pijler 3 'stikstofreductie' is de strategie verder uitgewerkt en is de tweede ronde van het gebiedsproces gestart. Ook zijn er diversie innovaties op het gebied van stikstof beoordeeld. Pijler 4 'natuurinclusief' is ondergebracht bij het programma 'Flevoland Natuurinclusief' (PFNI). Dit programma is bedoeld om de transitie naar een natuurinclusieve samenleving vorm te geven (zie onder). In een dergelijke samenleving wordt het belang van natuur en biodiversiteit integraal meegenomen in de ontplooiing van maatschappelijke activiteiten en de ontwikkeling van beleidsthema’s. Gedachte hierachter is dat de brede basis van de natuur hiermee versterkt wordt, niet alleen in de natuurgebieden maar met name ook daarbuiten. Inmiddels is er ook een landelijke 'Agenda Natuurinclusief'. De verdere ontwikkeling hiervan wordt verwerkt in het PFNI.
Bodem en Landbouw
Bodemdaling, klimaatverandering en intensief grondgebruik leiden samen tot achteruitgang in de kwaliteit van het bodem- en watersysteem en de biodiversiteit in het landelijk gebied. We hebben ons ingezet om samen met onze gebiedspartners voor blijvend en duurzaam grondgebruik, door de uitvoering van pilots, gebiedsontwikkeling en verduurzaming van de landbouwsector.
Visserij
De visserijsector is innovatief en heeft laten zien te kunnen innoveren om moeilijke tijden te overwinnen. Doorontwikkeling en verduurzaming van de visserij is vanuit economisch en ecologisch perspectief de komende jaren belangrijk om een blijvend rendabele en duurzame visserijsector te realiseren. Vooral de verwerkende industrie en de handel zijn groeiende en goed ontwikkeld. Met de verduurzaming van de visserij wordt de vangstcapaciteit in het IJsselmeer afgestemd op de hoeveelheid verantwoord te onttrekken vis. Dit doet recht aan de ruimtelijke ingrepen in het kader van het 'Deltaplan' en de 'IJsselmeeragenda 2050' om de natuurkwaliteit van het IJsselmeer te versterken.
Onder leiding van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) werken de provincies Noord-Holland, Fryslân, Flevoland en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) samen om via een uitkoopregeling en flankerende maatregelen te komen tot een vangstreductie op schubvis. Hierover hebben deze partijen overeenstemming bereikt in een bestuursovereenkomst. Het ministerie van LNV heeft in mei 2022 de notificatie van de uitkoopregeling ingediend bij de Europese Commissie. Doel is om de goedgekeurde uitkoopregeling in het voorjaar van 2023 open te kunnen stellen. In het ingediende voorstel doet het ministerie een ruimhartig aanbod aan de visserij om het uitkopen van vergunningen te stimuleren. Of de uitvoering van deze regeling in deze vorm daadwerkelijk kan, is aan de ene kant afhankelijk van de doorlooptijd bij de Europese Commissie en aan de andere kant van het staatssteunrechtelijk oordeel van de Europese Commissie. Wij hebben in 2022 de voorbereidingen getroffen voor de uitvoering van sociaaleconomisch flankerend beleid voor beroepsvissers in het IJsselmeergebied die stoppen met vissen en voor beroepsvissers die minder afhankelijk willen worden van hun visserij-activiteiten, zodat deze gelijktijdig met de opening van de uitkoopregeling kunnen worden ingezet. Daarnaast is er eind 2022 gestart met het verkennen van smart fishing in het IJsselmeergebied. Deze verkenning wordt in 2023 voortgezet en de verwachting is dat hier een pilot uit voortvloeit.
Natuur
Het fundament van het natuurbeleid wordt gevormd door het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en de Natura 2000-gebieden. Binnen dit netwerk staan de natuurwaarden voorop en zet de provincie zich samen met gebiedspartners in voor bescherming, beheer en kwaliteitsverbetering die samengaat met een toename van de bekendheid en de toegankelijkheid. Dit leidt tot robuuste, aantrekkelijke en beleefbare natuur. Ter versterking van het fundament is in 2022 gestart met de uitvoering van de projecten voor het programma 'Natuur' en met de projecten 'kwaliteitsverbetering Natuur Netwerk Flevoland'. Ook buiten het Natuurnetwerk zijn natuurwaarden aanwezig, via het 'Actieplan Biodiversiteit' en 'Bossenstrategie' wordt ingezet op herstel van de biodiversiteit en herstel van de vitaliteit van de bossen. Voor behoud en versterking worden faunabeheer, agrarisch natuurbeheer en invasieve exotenbeheer en -bestrijding toegepast. Binnen het natuurbeleid vraagt de aanpak van de stikstofproblematiek bijzondere aandacht. Het terugdringen van de uitstoot van stikstof en de depositie ervan in Natura 2000-gebieden is daarvoor noodzakelijk. We zoeken een nieuwe balans tussen ecologie, gebruik en economie. De transitie richting een natuurinclusieve samenleving is ingezet. Binnen het programma ‘Flevoland Natuurinclusief’ is dit verder vorm gegeven. Waarbij wij ook inzetten op het vergroten van de betrokkenheid van burgers, bedrijven en andere maatschappelijke partijen bij natuur en biodiversiteit.
Nationaal Park Nieuw Land
De provincie heeft samen met de partners gewerkt aan Nationaal Park Nieuw Land (NPNL) op basis van de ontwikkelingsvisie en het in 2022 ondertekende Handvest, met als doel de ontwikkeling van een uniek gebied dat zich kenmerkt als vogelparadijs van internationale betekenis en als zodanig kan worden beleefd en beheerd. De in NPNL samenwerkende partners streven ernaar het Nationaal Park te laten uitgroeien tot een begrip in binnen- en buitenland. Ook het project 'Oostvaardersoevers', dat een belangrijk onderdeel is om te komen tot een toekomstbestendig ecologisch systeem (TBES) van het Markermeer-IJmeer, valt binnen de begrenzing van het Nationaal Park.
Markermeer-IJmeer
Binnen het programma 'Markermeer-IJmeer' wordt gewerkt aan de verbetering van de natuur- en waterkwaliteit om te komen tot een TBES in samenhang met ruimtelijk-economische ontwikkeling zoals recreatie en de IJmeerverbinding. Nadat vorig jaar de derde editie van de Natuurthermometer is verschenen is dit jaar in opdracht van de Stuurgroep Markermeer-IJmeer een Trendanalyse uitgevoerd. Uit deze studie blijkt dat de oorspronkelijke uitgangspunten van TBES nog steeds geldig zijn en is een prognose gemaakt van de realisatie van TBES.
Floriade
Van 14 april tot en met 9 oktober 2022 vond de Floriade Expo 2022 plaats. Er is veel aandacht geweest voor de tegenvallende bezoekersaantallen en het daarmee gepaard gaande verlies voor de gemeente Almere. Er is helaas veel minder aandacht voor de kansen die de Floriade heeft opgeleverd om onze kenniseconomie structureel te versterken. Wij hebben partnerschappen en ideeën ontwikkeld die de komende tijd neerslaan in nationale (bv. Groeifonds, Regiodeal) en Europese subsidieaanvragen. Op terreinen als biobased bouwen, eiwittransitie en korte voedselketens wordt Flevoland inmiddels tot de koplopers gerekend. Dit is onder meer zichtbaar in de ontwikkeling die de Flevo Campus doormaakt, inclusief onder meer nieuwe masteropleidingen bij Aeres Almere. Onze expositie en de vergaderfaciliteiten in het provinciale paviljoen Food Forum zijn goed bezocht/gebruikt en hoog gewaardeerd. In november is Food Forum heropend, als onderdeel van de Flevo Campus ontwikkeling. Eind december heeft de BV Floriade de bouwhekken verwijderd en is ons pand goed bereikbaar. Nieuwe gebruikers melden zich.
Nieuwe Natuur
De projecten van het programma 'Nieuwe Natuur' worden gerealiseerd en dragen bij aan de versterking van de kwaliteit van de woon-, werk- en leefomgeving in heel Flevoland. De lessen die we hierbij getrokken hebben, hebben we geïntegreerd in het reguliere natuurbeleid.
Landelijk Gebied
We hebben een nieuwe invulling gegeven aan de agenda 'Vitaal Platteland' en het daarbij behorende 'Fonds Leefbaar Platteland', zodat die beter aansluit op de doelen van 'Krachtige Samenleving', 'Leader/POP' en de provinciale kerntaken, zoals (sociale) innovatie op het gebied van bereikbaarheid en educatie.
Provinciaal Programma Landelijk Gebied
Op basis van het 'Nationaal Programma Landelijk Gebied' (NPLG) wordt gewerkt aan een 'Provinciaal Programma Landelijk Gebied' (PPLG). Het gebiedsplan stikstof is daar onderdeel van. Het Flevolandse PPLG heeft als doel een programma ván en vóór de toekomst van het landelijk gebied in provincie Flevoland. Centraal in het programma staat het toewerken naar een toekomstbestendig landelijk gebied waar het goed wonen, werken, recreëren en voedsel produceren is. Daarbij zijn de hoofddoelen (herstel) van de biodiversiteit en toekomstbestendige landbouw. Het realiseren van de doelen die in het kader van het NPLG zijn gesteld voor provincie Flevoland, hebben en krijgen in het PPLG een plaats. Samenwerking is daarbij belangrijk. Als provincie kunnen we het niet alleen en de vele kennis en creativiteit in de samenleving willen we benutten. Om te komen tot concrete uitvoerbare ideeën heeft de provincie de samenleving en mede-overheden uitgenodigd om te helpen. De ideeën bundelen we samen met bestaand beleid en lopende processen tot het PPLG dat we op 1 juli 2023 indienen bij het Rijk om in aanmerking te komen voor onder andere middelen uit het Transitiefonds voor het landelijk gebied.