Natuur & landelijk gebied

Doel (2019-2023)
De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. En de activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de nieuwe Wet Natuurbescherming.

Doelrealisatie
Het natuurbeheer is op orde door ons natuurbeleid en de uitvoering daarvan door een breed scala aan gebiedspartners.

Activiteiten 2022

• In 2022 is gestart met de uitvoering van door PS vastgestelde 'Bossenstrategie'. In de komende jaren zal de verdere uitvoering van deze strategie plaatsvinden. Daarnaast is er een Life-subsidie aangevraagd en samen met 'Landbouw Meerdere Smaken' is het netwerk agroforestry opgezet.
• In 2022 is het definitieve 'Natura 2000 beheerplan Lepelaarplassen' vastgesteld.
• In 2022 hebben GS ingestemd met de verlenging van het 'Natura 2000 beheerplan Wieden-Weerribben', waar provincie Flevoland vanwege het Vollenhovermeer mede bevoegd gezag voor is.
• We combineren de economische activiteiten in natuurgebieden voor zover deze een succesvol beheer ondersteunen en de natuurwaarden niet bedreigen. Zo zetten wij ons vanuit natuur in om een balans te creëren tussen beschermde natuurwaarden en de recreatieve behoeften buitendijks.
• Provincie Flevoland is betrokken bij het opstellen van aan het interprovinciaal wolvenplan en de handelingsprotocollen. Begin 2023 wordt een addendum op het huidige wolvenplan vastgesteld en later volgt een volledige actualisatie van het huidige wolvenplan. Dit interprovinciaal wolvenplan vormt de basis voor de verdere beleidsinvulling van het wolvendossier voor provincie Flevoland.
• De dóórontwikkeling van het faunabeheer, zoals opgenomen in het coalitieakkoord, is met het aantreden van de nieuwe WBE-besturen afgerond.
• We hebben, samen met onze partners, uitvoering gegeven aan de vastgestelde ‘visie toezicht en handhaving buitengebied’ en het opgestelde convenant. En dragen zo zorg dat toezicht en handhaving in het buitengebied op orde is.
• We werkten samen met maatschappelijke partners en medeoverheden aan de aanpak van de stikstofproblematiek. Daarmee willen wij de uitstoot van stikstof in provincie Flevoland verminderen en inzetten op maatregelen die primair ook bijdragen aan de andere doelen uit het 'Nationaal Programma Landelijk Gebied' (NPLG), namelijk water en klimaat, en daarnaast aan eigen doelen zoals het vergroten van de biodiversiteit, het programma 'Landbouw Meerdere Smaken' en de energietransitie.
• We zochten daarnaast naar mogelijkheden om stikstofruimte te creëren voor de realisatie van projecten van provinciaal belang, zoals de Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland op Urk en het Mobiliteit en Infrastructuur Test Centrum in Marknesse. Ook zochten wij naar stikstofruimte voor de legalisatie van PAS-melders.

Doel (2019-2023)
De kwaliteit van de natuur en de biodiversiteit in het landschap is verbeterd, waarbij combinaties worden gezocht met natuurinclusieve landbouw en met recreatie en toerisme.

Doelrealisatie
Door uitvoering van de eerste acties in het kader van het 'Actieplan Biodiversiteit', pilots 'Landbouw Meerdere Smaken', 'Actieplan Bodem en Water', de inzet voor Nationaal Park Nieuw Land, invasieve exotenbeheer en -bestrijding en andere combinaties met recreatie en toerisme zijn de eerste stappen gezet voor verbetering van de natuur en biodiversiteit in het landschap en de beleving daarvan. Deze acties zijn in lijn met het nieuwe programma 'Flevoland Natuurinclusief'.

Activiteiten 2022

• De uitvoering van het 'Actieplan biodiversiteit' is in 2022 samen met betrokken gebiedspartners gestart. Provincie Flevoland heeft de pachtcontracten voor het beheer van de wegbermen aangepast voor wat betreft ecologisch beheer. Met IVN, waterschap, landschapsbeheer en alle gemeenten is het lerend netwerk natuur gestart. Er zijn in 2022 subsidies verstrekt voor herstel van de biodiversiteit aan het waterschap, de gemeenten Almere, Noordoostpolder en Zeewolde, een agrariër, twee terrein beherende organisaties (tbo’s) en een stichting.
• 'Flevoland Natuurinclusief': in 2022 is dit programma verder uitgewerkt met een inspiratiedocument Flevoland natuurinclusief, waarbij natuurinclusieve doorontwikkeling van de provinciale beleidsthema’s en de gebiedsgerichte doorwerking centraal staan. Op 18 mei 2022 is het inspiratiedocument Flevoland natuurinclusief beeldvormend besproken in de Statencommissie Ruimte, Natuur en Duurzaamheid (RND). Hierna is er gewerkt aan een verdere concretiseringsslag in de vorm van een bouwstenennotitie. Op de Floriade is tijdens de Natuurtop op 17 juni 2022 de nationale 'Agenda Natuurinclusief' gepresenteerd. Provincie Flevoland, IPO en het ministerie van LNV organiseerde deze bijeenkomst. Provincie Flevoland heeft met Stichting Steenbreek en gemeente Almere op 27 september de 'Nationale Groendag' georganiseerd op de Floriade met als thema stedelijke ontwikkeling voor een leefbare stad en het betrekken van bewoners bij het vergroenen van straat en tuin.
• In 2022 heeft provincie Flevoland samen met een aantal grote groene organisaties het 'Groen Flevoland Festival' georganiseerd. Een week met diverse workshops, lezingen en wandelingen om de groene vrijwilligers te bedanken voor hun onmisbare inzet.
• De voorbereidingen voor de nieuwe periode 'Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer' van 2023 tot en met 2028 zijn afgerond met een openstellingsbesluit en een aanvraag van het Flevolands Agrarisch Collectief voor het gehele bedrag van € 1,4 mln. per jaar.
• Provincie Flevoland heeft via de subsidieregeling 'Kwaliteitsimpuls Natuur- en Landschap' beschikkingen afgegeven aan Natuurmonumenten, Flevo-Landschap en Staatsbosbeheer voor uitvoering van projecten voor het programma 'Natuur'. De projecten worden uitgevoerd in de periode 2022 tot en met 2025. Ook is er in 2022 uitvoering gegeven aan kwaliteitsverbetering van de natuurgebieden via de POP3-subsidies.
• Het 'Uitvoeringsprogramma Invasieve exoten Flevoland' is in 2022 door GS vastgesteld. Hiervoor is jaarlijks € 0,25 mln. beschikbaar via het programma 'Flevoland Natuurinclusief'. In 2022 zijn de volgende maatregelen uitgevoerd: organisatie diverse kennisbijeenkomsten voor gebiedspartners, bestrijding reuzenberenklauw en Japanse duizendknoop langs de provinciale wegen, gecoördineerde aanpak van ongelijkbladig vederkruid in Emmeloord en subsidie aan gebiedspartners voor bestrijding.

Risico
Faunaschade
Agrariërs kunnen te maken krijgen met schade die veroorzaakt is door natuurlijk in het wild levende dieren. Faunaschade kan opgelopen worden aan gewassen of dieren. Voor faunaschade heeft de provincie jaarlijks
€ 0,18 mln. begroot. In de achterliggende jaren bleek dit voldoende, echter in 2018 is op één perceel voor
€ 0,1 mln. aan schadevergoeding uitgekeerd. Mocht dit meerdere keren in één jaar voorkomen dan is het gereserveerde bedrag niet toereikend.

Doel (2019-2023)
Aan de eerste bouwstenen uit de ontwikkelingsvisie van het Nationaal Park is uitvoering gegeven.

Doelrealisatie
De partners in Nationaal Park Nieuw Land (NPNL) werken actief aan de ontwikkeling van NPNL vanuit de gezamenlijke stuurgroep NPNL, waarin bestuurlijke vertegenwoordigers van elk van de partners zitting hebben. De stuurgroep wordt ondersteund door een projectgroep met ambtelijke vertegenwoordigers van de partners. De partners hebben in de onderlinge samenwerking binnen het Nationaal Park verder vorm en inhoud gegeven in het in 2022 ondertekende 'Handvest Nationaal Park Nieuw Land'.
Binnen de geografische grenzen van NPNL vinden veel projecten plaats, die natuurontwikkeling, -beleving en -beheer als oogmerk hebben. De provincie draagt aan meerdere van deze projecten bij en zoals in de Statenmededeling ‘Stand van zaken Nationaal Park Nieuw Land per oktober 2021’ staat. Het betreft onder meer financiële bijdragen aan de poortprojecten in de gemeente Almere en Lelystad en projecten in de Oostvaardersplassen. Verder spant de provincie zich in voor en levert financiële bijdragen aan de activiteiten en projecten die in de Ontwikkelingsvisie onder ‘Kennis en waarden delen’ zijn genoemd, te weten marketing, educatie, onderzoek, communicatie en ondernemerschap.

Activiteiten 2022

• We hebben samen met de gemeenten Almere en Lelystad en met Staatsbosbeheer gewerkt aan de poortontwikkeling bij Almere en Lelystad. Gemeente Lelystad en Staatsbosbeheer hebben eind 2022 een Realisatieovereenkomst ondertekend, die randvoorwaardelijk is voor het verstrekken van de bijdrage (subsidie) van provincie Flevoland aan het project. Gemeente Almere heeft in de zomer van 2022 een geactualiseerd 'Uitvoeringsprogramma Almeersepoort fase 1 en 2' opgeleverd, dat de basis vormt voor de uitvoering van activiteiten tussen 2022 en 2026.
• We hebben, na het leveren van een financiële bijdrage in 2021, ook in 2022 het proces ten behoeve van de totstandkoming en ingebruikname van de E-eilanden van de Marker Wadden ondersteund via periodieke overleggen met de projectgroep en stuurgroep Marker Wadden.
• We hebben de projecten 'Nieuwe Natuur' die binnen de grenzen (project 'Oostvaardersplassengebied' bij Trekweg/Ibisweg, onderdeel van de Ontwikkelingsvisie NPNL) of binnen de invloedsfeer (projecten Noorderwold-Eemvallei en Eemvallei-Zuid fase 2) van het Nationaal Park liggen gefaciliteerd en er heeft afstemming plaatsgevonden ten behoeve van de aansluiting op de Ontwikkelingsvisie NPNL. De basismaatregelen in het project 'Oostvaardersplassengebied' zijn gereed waardoor het project in 2023 kan worden afgewikkeld.
• We hebben ingezet het in samenhang met TBES-maatregelen (TBES: Toekomstbestendig Ecologisch Systeem) doorontwikkeling van Nationaal Park Nieuw Land, wat tot uiting komt in de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers in het Markermeer. Vanuit NPNL is intensief meegewerkt aan de uitwerking van Oostvaardersoevers.
• We hebben - onder meer via de Stuurgroep Markermeer-IJmeer, inbreng bij Oostvaardersoevers en samenwerking rond Almeerse Poort - geparticipeerd in ruimtelijke ontwikkelingen in en rondom het Nationaal Park zoals bij de kustontwikkeling Lelystad, ontwikkeling Lelystad-Zuid, het Handelingsperspectief Almere 2.0 en Amsterdam Bay Area.
• We hebben een subsidie verstrekt voor het uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden van meer natuurinclusieve landbouw in het gebied aan de Oostkant van de A6 (invloedsfeer NPNL), om de potentie van het gebied als etalagegebied voor natuurinclusieve landbouw te bepalen en de mogelijkheden die dat biedt om de natuurwaarden en biodiversiteit binnen NPNL daarmee te versterken. Het onderzoek zal in 2023-2024 worden uitgevoerd onder regie van een agrarisch ondernemer in het gebied.
• We hebben uitvoering gegeven aan de maatregelen uit het beleidskader 'Oostvaardersplassen' op het gebied van natuurontwikkeling en -beleving, onder meer via de realisatie van de projecten in het Trekweg/Ibisweggebied en projecten in de driehoek, de reset van het moeras en het grazige deel van de Oostvaardersplassen.
• We hebben samen met gemeente Lelystad gewerkt aan een handreiking 'Familie van Rotondes', het concept was eind 2022 gereed en zal begin 2023 voor akkoord aan de stuurgroep worden voorgelegd.
• In samenwerking met gemeente Lelystad is een verkeerscirculatieonderzoek gestart om meer inzicht te krijgen in hoe we de lokale, regionale en bovenregionale bezoekers van NPNL in de toekomst naar en door het park willen laten bewegen. De uitkomsten van het onderzoek worden in 2023 verwacht.
• We hebben samen met gemeente Lelystad doorkijkpanelen laten ontwerpen, en bepaald op welke locaties deze meerwaarde hebben bij het vertellen van het verhaal en de historie van het gebied. De panelen zijn in productie en worden naar verwachting vóór de start van het toeristisch recreatieve seizoen geplaatst op verschillende locaties in het park.
• We zijn samen met gemeente Lelystad en studenten van Windesheim gestart met het (laten) ontwerpen van een iconische uitkijktoren, die de beleefbaarheid van de natuur in en om Poort Lelystad vergroot en én kan bijdragen aan de beoogde positionering van Lelystad als hoofdstad van de nieuwe natuur.
• We hebben in 2022 het 'Handvest Nationaal Park Nieuw Land' ondertekend, waarin de opgaven, daarvoor benodigde strategieën, de samenwerking en organisatorische afspraken zijn beschreven.
• We bevorderen samen met de partners de ontwikkeling van recreatieve producten en arrangementen binnen Nationaal Park Nieuw Land. In 2022 heeft onder andere een tweede groep ondernemers deelgenomen aan het IVN-programma 'Gastheer van het Landschap', waardoor inmiddels ruim 30 ondernemers zich Gastheer van NPNL mogen noemen.
• We hebben in april 2022 een NPNL-congres georganiseerd met als thema ‘Natuur en ondernemerschap’.

Doel (2019-2023)
Over de mogelijke ontwikkeling van de Oostvaardersoevers als natuurlijke verbindingszone is besloten.

Doelrealisatie
De 'Voorkeursbeslissing Oostvaardersoevers' is vastgesteld door de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), in overeenstemming met de minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Hiermee is de MIRT-Verkenning afgerond. De aanvraag voor PAGW- middelen (tranche 3) is gehonoreerd en daardoor is er aanvullend Rijksbudget gereserveerd voor de realisatie van het 'Voorkeurseindbeeld van Oostvaardersoevers'. Ook de partners hebben middelen gereserveerd om het project financieel mogelijk te maken. De planuitwerkingsfase, waarin het ontwerp concreet wordt ingevuld zodat er een uitvraag kan worden gedaan aan marktpartijen ten behoeve van de realisatie, is gestart en loopt door in 2023.

Activiteiten 2022

• De MIRT verkenning is afgerond, waarna in een MIRT-planuitwerking het voorkeursalternatief verder is uitgewerkt. Partners hebben middelen gereserveerd om het project mogelijk te maken. Het concreet invullen van het project ten behoeve van de uitvraag aan de markt en realisatie is gestart in 2022 en loopt door in 2023.
• Met het Rijk en Europa hebben we overleg gevoerd over de meerwaarde, de financiering en de haalbaarheid van dit project. Eind 2022 heeft het Rijk extra financiering ter beschikking gesteld voor Oostvaardersoevers, wat aantoont dat het Rijk de meerwaarde van het project erkent en het project haalbaar acht. De gesprekken met het Rijk en Europa zullen gedurende de looptijd van het project gevoerd blijven worden.

Doel (2019-2023)
In het Markermeer-IJmeer zijn natuur- en recreatiemogelijkheden ontwikkeld als onderdeel van een Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) en ontstaan er kansen voor ruimtelijk-economische ontwikkelingen.

Doelrealisatie
Nadat PS in 2021 hebben ingestemd met het beschikbaar stellen van € 1 mln. voor de afronding van de Marker Wadden eerste fase door de aanleg van de E-eilanden is dit werk gestart. De uitvoering hiervan is in 2022 grotendeels voltooid en wordt in 2023 afgerond. Op basis van drie Natuurthermometers (metingen om de 3 jaar) is een Trendanalyse uitgevoerd die achteruit en vooruit kijkt. Uit de studie blijkt dat de oorspronkelijke uitgangspunten van TBES nog steeds geldig zijn. Ook blijkt dat grofweg één derde van de TBES-opgave is gerealiseerd met onder andere Marker Wadden en Trintelzand en één derde van de opgave in studie of voorbereiding is, waaronder het project 'Oostvaardersoevers'.

Activiteiten 2022

• We stimuleerden het op termijn (inschatting 30-50 jaar) realiseren van een TBES in het Markermeer en IJmeer om de ruimtelijk-economische structuur van provincie Flevoland te versterken.
• We registreerden de ruimtelijke ingrepen op het Markermeer-IJmeer en samen met andere partijen brachten we de natuurontwikkeling in beeld.
• We zochten met samenwerkingspartners in BPIJ-verband naar de vergroting van de samenhang tussen de verschillende ontwikkelingen in het Markermeer-IJmeer, ook in relatie tot de ontwikkelingen in het IJsselmeergebied.
• We adviseerden ook dit jaar in het Stuurgroep Markermeer – IJmeer-verband over de randvoorwaarden die vanuit N2000 en KRW alsook TBES gesteld worden aan de ruimtelijke opgaven die zich in en rond het Markermeer-IJmeer voordoen.
• We leverden, in Markermeer-IJmeer-verband, een inbreng in de kustontwikkeling Lelystad, en de MIRT-verkenning Amsterdam Bay Area.
• We hebben gewerkt aan samenhang tussen TBES-maatregelen en doelstellingen van het Nationaal Park Nieuw Land (zoals de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers).
• We volgden de effecten van natuurprojecten en hun bijdrage aan de gestelde natuurdoelen.
• We onderzochten de benodigde maatregelen om te komen tot een TBES.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De realisatie van het TBES is vanwege de natuurlijke omstandigheden niet volledig te garanderen. Daarom monitoren verschillende partijen de effecten van maatregelen zoals Marker Wadden en de kwaliteit van het Markermeer-IJmeer.

Doel (2019-2023)
De projecten van het programma 'Nieuwe Natuur' zijn gerealiseerd en dragen bij aan de combinatie natuur en recreatie, het natuurnetwerk, de biodiversiteit en structurele verandering naar duurzame landbouw.

Doelrealisatie
Alle 'projecten Nieuwe Natuur' zijn in zelfstandig beheer van de initiatiefnemers en ook in uitvoering gekomen. Afspraken over de uitvoering als ook over het beheer en de verantwoording zijn vastgelegd in de realisatieovereenkomsten inclusief de borging van de realisatie van de opgenomen natuurcompensaties.

Activiteiten 2022

• We hebben gewerkt aan de verdere afwikkeling van het programma waarbij de projectinitiatiefnemers bij de realisatie en verantwoording van een aantal projecten zijn gefaciliteerd. De projecten 'Gouden Randen', 'Swifterpark' en 'Urkerveld' kunnen worden afgerond. Besluitvorming over de volgende fasen van de projecten 'Noorderwold-Eemvallei' en 'Eemvallei-Zuid' als ook afwikkeling van het 'Oostvaardersplassengebied', 'Oostkant Dronten' en 'Nieuwe Natuur bij Schokland' is in voorbereiding.
• De compensatieverplichtingen zijn inmiddels allemaal geborgd in relevante notariële akten en (in procedure zijnde) bestemmingsplannen.
• De ervaringen die zijn opgedaan met het nieuwe natuur zijn gebruikt bij de voorbereiding op de werkzaamheden voor de voorbereidende werkzaamheden ten behoeve van de uitnodiging van de maatschappij in het kader van het 'Nationaal Programma Landelijk Gebied'.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Binnen het programmavermogen is rekening gehouden met onvoorziene tegenvallers tijdens de realisatiefase van de projecten. Het betrof alleen risico’s die betrekking hebben op de rol als beheerder van het programma. Projectrisico’s zijn neergelegd bij de initiatiefnemers. Het nog beschikbare programmavermogen is voldoende om de risico-inschatting af te dekken. In 2022 is geen aanleiding geweest om aanspraak te doen op dit vermogen.

Doel (2019-2023)
De (financierings)mogelijkheden van het Plattelandsontwikkeling Programma (POP) zijn optimaal benut.

Doelrealisatie
POP3-subsidies zijn verstrekt met gebruikmaking van overprogrammering. Hiermee heeft de agrarische sector een impuls gekregen, is verbetering van de bodem- en waterkwaliteit in gang gezet en zijn bestaande en nieuwe netwerken binnen het Flevolandse platteland beter op elkaar aangesloten.

Activiteiten 2022

• We hebben het gebruik van POP3-subsidies gestimuleerd en subsidies verstrekt, waarmee we de agrarische sector hebben gestimuleerd, de bodem- en waterkwaliteit hebben verbeterd en lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland hebben versterkt.
• We zijn aangesloten bij de kaders van het Fonds Leefbaarheid Landelijk Gebied en hebben daarbij een maximaal multipliereffect nagestreefd.
• We hebben uitvoering gegeven aan het programma 'Leefbaar Platteland' , met inbegrip van de subsidieregeling 'Fonds Leefbaar Platteland 2021-2023'.
• In 2022 zijn 17 aanvragen ingediend voor een subsidie vanuit het 'Fonds Leefbaar Platteland 2021 – 2023'. Van deze aanvragen zijn er 5 afgewezen.
• De Adviescommissie Fonds Leefbaar Platteland 2021-2023 is in 2022 vijf maal bijeen geweest .
• We hebben daarbij afgestemd met Leader en de subsidiemogelijkheden vanuit de gemeentelijke overheden, bijvoorbeeld door de aanvragen via één loket te leiden.
• We hebben ingezet op het creëren van een platform waarin initiatiefnemers elkaar ontmoeten en van elkaar leren of inspiratie opdoen. Dit in afstemming en samenwerking met het programma 'Krachtige Samenleving' (zie hoofdstuk 4.3).

Toelichting

1. Projectplan Grazig deel (Natura 2000 / Oostvaardersplassen)
Staatsbosbeheer voert het projectplan 'Grazige deel binnen de Oostvaardersplassen' uit. Hiervoor is in eind 2020 een meerjarige projectsubsidie afgegeven voor de projectperiode 2020 tot en met 2023. Voor de uitvoering van dit plan is als gevolg van juridische procedures en onenigheid met de aannemer vertraging in de uitvoering ontstaan, met als gevolg dat de gerealiseerde kosten voor jaarschijf 2022 fors lager uitvallen dan begroot. Er is hier sprake van een timingsverschil; de in 2022 niet bestede middelen worden in de restant projectperiode alsnog uitgegeven en blijven in de reserve ('Beheer en ontwikkeling natuur') beschikbaar voor de uitvoering van de maatregelen.
2. Gebiedsgerichte aanpak stikstof
Het stikstofteam bestond sinds de start voor een groot deel uit externe mensen. Medio 2022 is een deel van de externe inzet opgepakt door eigen personeel. De kosten voor eigen personeel drukken op programma 7, waardoor op het budget voor procesgelden stikstof een onderbesteding zichtbaar is. De middelen blijven beschikbaar binnen de 'Brede Bestemmingsreserve'.
3. Beheer natuur
De provincie verleent subsidies voor het reguliere beheer van natuurterreinen aan de terreinbeherende organisaties (tbo’s). Dit wordt vormgegeven via de 'Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer Flevoland (SNL). Het niet bestede deel wordt toegevoegd aan de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur'.
4. Oostvaardersplassen
In 2022 zijn minder juridische kosten gemaakt dan in de jaren daarvoor, waardoor het beschikbare budget niet geheel is besteed. Tevens schuift een deel van de kosten voor de meerjarensubsidie voor onderzoek aan de WUR door naar 2023.
5. Natuur inclusief / 'Programma Natuur'
In januari 2022 is de SKNL voor maatregelen 'Uitvoeringsprogramma Natuur' door GS vastgesteld met openstelling vanaf de zomer en een subsidieplafond van afgerond € 6,0 mln. Sinds de openstelling in juni zijn subsidies beschikt aan 3 tbo's die versterkende maatregelen uitvoeren in diverse natuurgebieden tot einde 2023 met uitloop naar 2025. De onderschrijding wordt veroorzaakt door vertraging bij (op)starten van projecten door personele en uitvoeringstechnische uitdagingen waardoor minder lasten zijn gemaakt in 2022. De niet bestede middelen worden in de looptijd van de regeling alsnog ingezet, binnen de mogelijke uitloop tot 2025.
6. Natuurinclusief / 'Actieplan biodiversiteit'
Een aantal verwachte subsidie aanvragen van gemeenten, stichtingen en tbo’s heeft vertraging opgelopen. Deze worden begin 2023 verstrekt.
7. Natura 2000
Provincie Flevoland is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Natura 2000-beheerplannen. In 2022 zijn geen grote ingrepen uitgevoerd, waardoor een deel van het budget niet is besteed. De niet bestede middelen blijven beschikbaar in de reserve 'Beheer en ontwikkeling natuur'.
8. Nationaal Park Nieuw Land
De onderschrijding is opgebouwd uit 2 onderdelen:

• Door het Rijk is een eenmalige specifieke uitkering aan de provincie toegekend, voor uitvoering van activiteiten die gerelateerd zijn aan de ontwikkeling van het Nationaal Park Nieuw Land. De provincie heeft deze uitkering, in de vorm van IBP-subsidies doorgezet aan gebiedspartners die zorg dragen voor de realisatie van de activiteiten. In de jaarrekening rapporteren de gebiedspartners over de gerealiseerde voortgang. De realisatie loopt achter op de begroting doordat het werven van promovendi en de voorbereiding op de uitvoering van de activiteiten meer tijd heeft gekost dan vooraf bedacht. Van het ministerie van LNV hebben wij de subsidie als voorschot ontvangen. Omdat de lasten

€ 1,415 mln. lager zijn dan begroot, zijn ook de baten voor hetzelfde bedrag lager.

• Daarnaast is van het budget procesgeld voor NPNL niet volledig nodig geweest in 2022.

9. Nieuwe Natuur

In 2022 hebben wij geen verzoeken ontvangen voor het betaalbaar stellen van de resterende toegekende bijdragen aan projecten. Daardoor zijn er ook minder proceskosten gemaakt.
10. Europese programma's landbouw (POP)
Bij de uitvoering van het Europese subsidieprogramma voor het ontwikkelen, verduurzamen en innoveren van de agrarische sector zijn uitvoerders gehinderd door de coronacrisis en liepen verschillende onderdelen van de uitvoering vertraging op. Hierdoor komt ook de cofinanciering later beschikbaar (beschikbaar binnen de reserve 'POP'). Omdat het POP-programma veel (inter)nationale afstemming vraagt, hebben de twaalf provincies voor de technische ondersteuning een gezamenlijke subsidie aanvraag ingediend en ontvangen. Deze ontvangen subsidie is als bate verantwoord.