In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste activiteiten beschreven die bijdragen aan de ruimtelijke ontwikkelingen in Flevoland.
Omgevingsvisie
De opgaven van de Omgevingsvisie zijn geconcretiseerd in de 'Uitvoeringsagenda 2020-2025'. Aan deze agenda hebben we het afgelopen jaar op allerlei terreinen uitvoering gegeven. Op verschillende plekken in dit jaarverslag zijn de resultaten terug te vinden. Sinds 2021 wordt gewerkt samen met Provinciale Staten (PS) aan de evaluatie van de Omgevingsvisie die is opgesteld tot 2030 en verder. In drie sessies is gesproken over de voortgang in de 'Monitor Omgevingsvisie' (2021), de werking van het instrumentarium van de Omgevingsvisie op basis van het rapport van Lysias Advies (Leren van de Omgevingsvisie) en de actuele ontwikkelingen die van invloed zijn op de uitvoering van de Omgevingsvisie. De vraag is hoe de visie als sturingsinstrument functioneert en of er mogelijk aanleiding is om de visie te actualiseren. Besloten is tot actualisatie over te gaan. Daarvoor is een startnotitie door PS vastgesteld en wordt gewerkt aan een negental bouwstenen. De actualisatie van de Omgevingsvisie wordt overgedragen aan de nieuwe Staten in de volgende bestuursperiode. Op deze wijze kunnen ontwikkelingen als de samenspraak tussen Rijk en Flevoland in het proces van de 'Strategische Agenda Flevoland' worden betrokken en kan de ruimtelijke puzzel die het kabinet van de provincies verwacht worden meegenomen in de actualisatieslag.
De regionale samenwerking van de gezamenlijke overheden en met het Rijk is dan ook het afgelopen jaar geïntensiveerd. De gesprekken met het Rijk waren intensief en er is gewerkt aan het document 'Over de brug komen' als strategische samenwerkingsagenda Rijk-Regio. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd voor onze samenwerkingspartners en inwoners in juni (Samen de boer op) en voor onze maatschappelijke partners in december (Samen aan de slag). Ook heeft de minister tijdens diverse werkbezoeken met diverse ministers en departementale vertegenwoordigingen gesproken over 'Samen Maken We Flevoland', de 'Strategische Agenda Flevoland' en de opgaven zoals deze voor Flevoland worden uitgedacht. Ons uitgangspunt daarbij is voortdurend dat we “meer dan stenen stapelen” en bouwen aan een samenleving. De drie pijlers van 'Over de brug komen' zorgen voor de nodige integraliteit: vitale steden en dorpen, een toekomstbestendige economie en een duurzaam natuurlijk fundament .
Ruimtelijke ontwikkeling en landschap
Een toekomstbestendige doorgroei van Flevoland vraagt om een zorgvuldige afweging van ruimtelijke opgaven. Extra woningbouw, bedrijventerreinen, mobiliteit en energie vragen ruimte, maar ook landbouw, klimaat en natuur. Flevoland heeft zich altijd gekenmerkt door ruimte voor groei en ontwikkeling. Deze ruimte willen we blijven bieden. Maar wel met behoud en doorontwikkeling van onze omgevingskwaliteit. We werken aan een ruimtelijke visie die dit mogelijk maakt. We moeten keuzes gaan maken en opgaven gaan combineren. Zo werken we met onze partners aan het Flevoland van de toekomst. We dagen onszelf en anderen uit om met de voorgenomen ontwikkelingen ook de omgevingskwaliteit van Flevoland te herstellen en versterken .
Lelystad Next Level
Lelystad heeft zich anders ontwikkeld dan ooit op de tekentafel was bedacht. De bevolkingsontwikkeling is minder snel gegaan en delen van de oorspronkelijke plannen zijn niet uitgevoerd. Daardoor zijn extra uitdagingen voor de stad ontstaan. Daarom hebben Rijk, provincie en gemeente gezamenlijk een plan ontwikkeld om ervoor te zorgen dat Lelystad zich verder ontwikkelt als een aantrekkelijke, economisch dynamische en duurzame stad die financieel gezond en zelfstandig is: 'Lelystad Next Level'.
'Lelystad Next Level' is erop gericht om kansen te benutten, voorwaarden te scheppen en belemmeringen weg te nemen op de terreinen ‘Sociaal sterk’, ‘Onderscheidend onderwijs’, ‘Uitstekende woonmilieus’, ‘Next Level economie’ en ‘Natuur, recreatie & toerisme’.
Almere 2.0
Met het programma 'Almere 2.0' geven provincie, gemeente en Rijk uitvoering aan de afspraak die in 2013 is vastgelegd in de RRAAM-overeenkomst ('Rijk-Regioprogramma Amsterdam, Almere, Markermeer') over de verdere verstedelijking van Almere op het gebied van woningbouw, bereikbaarheid en ecologie. Via het 'Fonds Verstedelijking Almere' (FVA) wordt op basis van een meerjarenprogramma geïnvesteerd in sleutelprojecten die het verschil maken in de ontwikkeling van Almere - inclusief de regio - en bijdragen aan de internationale concurrentiepositie van de Noordvleugel van de Randstad. Het gaat hier om projecten op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, cultuur, economie, duurzaamheid en natuur. FVA-middelen dragen derhalve bij aan het versnellen van projecten, het verkennen van kansen en een plus zetten op de ontwikkeling van voorzieningen en het vestigingsklimaat van de stad Almere en de Noordvleugel van de Randstad.
100.000 woningen
In februari 2020 is in de Tweede Kamer de motie Koerhuis c.s. aangenomen (32847, nr. 621), waarin de regering wordt verzocht met de regio te onderzoeken of in Flevoland 100.000 woningen kunnen worden gebouwd. PS van provincie Flevoland hebben daarop unaniem een motie aangenomen (26 februari 2020, motie nr. 2) waarin staat dat het moet gaan om ‘een volwaardige, leefbare en duurzame gebiedsontwikkeling’. In 2022 lag de nadruk op versnelling van het woningbouwtempo tot en met 2030. Dit heeft geresulteerd in een op 13 oktober 2022 gesloten overeenkomst tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en provincie Flevoland over de bouw van bijna 40.000 woningen tot en met 2030 en de voorbereiding van twee woondeals, een actualisatie van de Woondeal MRA en een nieuwe woondeal voor gemeenten Zeewolde, Dronten, Noordoostpolder en Urk. Een nieuwe wet Versterking regie Volkshuisvesting is in voorbereiding, waarin de regierol van de provincie wordt versterkt voor de huisvesting van een breed scala aan aandachtsgroepen die een passende woning moeten krijgen. Het Rijksvastgoedbedrijf maakt samen met gemeente Lelystad een masterplan voor Warande. De integrale opgave ‘bouwen aan een vitale samenleving’ is voorbereid, maar de nadruk in 2022 lag nog op wonen, zorg en welzijn (zie programma 4) en op biobased bouwen, samen met partners. Voor biobased bouwen wordt een ketenaanpak ‘Van Land Tot Pand’ voorbereid.
Omgevingswet
De invoering en implementatie van de Omgevingswet is een belangrijke wetgevingsoperatie die over meer gaat dan alleen het ombuigen van regels. Het vraagt nadrukkelijk een afweging om de leefomgeving te benutten (ruimte voor initiatieven en maatschappelijke opgaven) én te beschermen. Daarmee heeft het invloed op de rol en bevoegdheden van de provincie. Het is een beleidsmatige en cultuurverandering die ertoe dwingt keuzes te maken en zorgt voor meer consistente sturing. De invoering van de Omgevingswet is al meerdere keren vertraagd. Als invoeringsdatum wordt nu 1 januari 2024 gehanteerd.
Van de provincies wordt verwacht dat zij hun beleid en regels voor inwerkingtreding van de Omgevingswet in lijn brengen met het nieuwe stelsel van instrumenten. In dat kader is begin 2019 het provinciale beleid en regelgeving voor de fysieke leefomgeving technisch omgezet naar instrumenten van de Omgevingswet ('Omgevingsprogramma Flevoland' en 'Omgevingsverordening Flevoland'). De Staten zijn op diverse manieren hierin meegenomen, via onder andere de Statenleergang en beeldvormend over specifieke instrumenten. Zoals de lijst van gevallen van provinciaal belang.
Voor een goede samenwerking binnen de provincie is ambtelijk en bestuurlijk afgestemd met Flevolandse ketenpartijen via het (ambtelijk) Platform Omgevingswet Flevoland en de Bestuurderstafel Omgevingswet Flevoland.
Onder de Omgevingswet wordt gewerkt met een digitaal stelsel. Voor het digitaal stelsel dat landelijk beschikbaar wordt gesteld (DSO-LV) is in december 2018 een beheerakkoord gesloten tussen Rijk, Interprovinciaal Overleg (IPO), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Unie van Waterschappen (UvW) over het beheer en de doorontwikkeling ervan. Aan het digitaal werken in de keten zal dan ook samen met de ketenpartners invulling gegeven worden. De provincies gezamenlijk hebben informatieproducten opgeleverd die via het DSO-LV ontsloten zullen worden. De provincie is aangesloten op het DSO-LV (pre-omgeving). In 2023 zullen voor de inwerkingtreding de instrumenten verder getest en ingericht moeten worden.
Water
Waterberging, droogte, kwaliteit van (grond)water en drinkwatervoorziening en -bescherming zijn de komende periode de opgaven die spelen in Flevoland. De provincie heeft daarvoor de kaders gesteld waarbinnen het waterschap zijn werk doet. In nauwe samenwerking met Waterschap Zuiderzeeland zijn we aan de slag gegaan met maatregelen die Flevoland beter voorbereiden op extreme weerpieken. Ook is gewerkt aan andere thema’s uit het waterprogramma, waaronder (grond)waterkwaliteit en -beschikbaarheid en drinkwater, in samenwerking met het waterschap en andere partners. Daarbij is het uitgangspunt dat Flevoland een robuust, veilig en schoon (drink-)watersysteem behoudt.