Cultuur en erfgoed

Doel (2019-2023)
De huidige cultuurnota (2017-2020) is herijkt en geactualiseerd in samenspraak met culturele (ondersteunings)instellingen en gemeenten.

Doelrealisatie
Ook in het tweede uitvoeringsjaar van de ‘Cultuurnota 2021-2024: Flevoland, ruimte voor cultuur’ hebben we gewerkt aan het realiseren van een sterk cultureel klimaat van hoge artistieke waarde, waarvan maker en publiek, maatschappij, economie en ruimtelijke omgeving profiteren. Dat hebben we gedaan via de twee beleidsroutes ‘Cultuur maken’ en ‘Cultuur beleven’, die zich vanuit verschillende pijlers richten op het verder versterken van de Flevolandse identiteit en culturele infrastructuur. Het 'Verhaal van Flevoland' is daarbij de ‘onderlegger’ van het gehele beleid.
Voor 'Erfgoed' bestaat sinds begin 2020 een apart programma; zie verder hieronder.

Activiteiten 2022

• We hebben onderdelen van de 'Cultuurnota 2021–2024' uitgevoerd. Enkele voorbeelden:
  • Voor het 'Verhaal van Flevoland' is een samenwerking aangegaan met Visit Flevoland. Die houdt in dat zij op hun website Flevolandse onderwerpen plaatsen waaruit de eigenheid van Flevoland blijkt. Het gaat hierbij om onder andere podcasts, audiotours en muziekstukken.
  • Het 'Flevolands Fonds voor culturele ontwikkeling' is vastgesteld. De onderdelen 'Nadere regels Versterken en Vernieuwen' en de 'Nadere regels Mede mogelijk maken' zijn open gesteld en hebben tot het toekennen van subsidies geleid. Ook het fondsonderdeel crowdfunding via platform Voordekunst is in werking getreden. Dat heeft geleid tot 10 projecten waaraan de provincie een bijdrage heeft geleverd. De aanpak van het programmadeel van het fonds is in de commissie van november 2022 toegelicht door de programmamaker.
  • Tijdens de Floriade in Almere is het kunstpaviljoen opengesteld voor publiek. Daarnaast is gewerkt aan de business case van het kunstmuseum in oprichting; in dat verband zijn gesprekken gevoerd over het daarin duurzaam onderbrengen van de collectie landschapskunst en de activiteiten van de stichting Land Art Flevoland.
  • In het kader van de Impuls beheer en onderhoud Landschapskunst is de restauratie van het Observatorium en de Groene Kathedraal afgerond. Landschapskunstwerk De Tong is na zware stormschade hersteld en wordt begin 2023 teruggeplaatst op de Knardijk.
  • De 'Nadere regels Talentontwikkeling Podiumkunst' die in 2021 zijn opengesteld hebben in 2022 geleid tot uitvoering van drie projecten. Het budget voor 2023 is inmiddels uitgeput.
  • Na evaluatie is de 'regeling Innovatiefonds Bibliotheekfunctie Flevoland' vernieuwd en verlengd tot en met 2025.
  • De provincie heeft diverse projecten ondersteund in het kader van de aanpak laaggeletterdheid, onder andere via het Bibliotheeknetwerk Flevoland.
  • Expertisecentrum Cultuureducatie Flevoland, FleCk, heeft de cultuureducatieprogramma’s op basis- en middelbare scholen in Flevoland vernieuwd en voortgezet.
  • De Cultuurmonitor over de jaren 2019-2021 is uitgevoerd. Daarin staat de impact van het cultuurbeleid met daarbij voorbeelden van projecten en activiteiten die de culturele waarden (artistiek, maatschappelijk, ruimtelijk-historisch en economisch) tot uiting hebben gebracht.
  • De eerste tweejarige aanvragen voor Professionele Podiumkunst zijn gehonoreerd.

Daarnaast is meegewerkt aan onderzoeken van IPO en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) over de cultuurregio’s en is een conceptplan opgesteld voor cultuurregio Flevoland.

Doel (2019-2023)
De bescherming van het Flevolands erfgoed is verstevigd en bouwen we verder aan de beleving van en de kennis over het Flevolands erfgoed op basis van het 'Erfgoedprogramma'.

Doelrealisatie
Het erfgoedprogramma van provincie Flevoland ‘Erfgoed van de Toekomst’ is begin 2020 vastgesteld. De bescherming van het Flevolands erfgoed is verstevigd en we bouwen verder aan de beleving van en kennis over het Flevolands erfgoed onder andere door de verdere ontwikkeling van Batavialand te steunen.

Activiteiten 2022

• Er zijn twee erfgoedtafels georganiseerd voor alle Flevolandse erfgoedorganisaties.
• De scheepswrakkenpalen zijn beter beleefbaar gemaakt in samenwerking met Landschapsbeheer Flevoland, bijvoorbeeld door het vervangen van de oude scheepswrakkenpalen.
• De succesvolle podcastserie ‘Het Wrakke Water’ over scheepswrakken in Flevoland is met provinciale subsidie ontwikkeld en gepubliceerd.
• De Scheepswrakkenpaspoorten zijn in het voorjaar 2022 gepresenteerd en verstuurd naar de eigenaren met een wrak op hun erf.
• Er is een begin gemaakt met het opstellen van nadere regels subsidieverlening voor het beleefbaar maken van erfgoed.
• In 2022 is een 'Onderzoeksagenda Archeologie Flevoland' ontwikkeld, die in 2023 beschikbaar komt.
• De provinciale archeologische monumentenkaart is geactualiseerd. De oplevering is in 2023.
• We hebben een integrale bijdrage geleverd vanuit erfgoed, recreatie en toerisme en natuur aan de doorontwikkeling van Werelderfgoed Schokland, onder andere door deelname aan de siteholdersgroep.
• Het traject Interbestuurlijke Samenwerking erfgoed heeft geleid tot een voorstel voor regionale archeologische samenwerking. In 2023 krijgt dit verder vorm.
• Voor verder archeologisch onderzoek van de locatie van twee bij toeval ontdekte middeleeuwse lanspunten is opdracht verstrekt.
• De boorkern van de diepe steekboring die in de Oostvaardersplassen is gezet en waarvan de geologische gelaagdheid een grote tijdsdiepte laat zien, is met provinciale subsidie geconserveerd zodat deze tentoongesteld kan worden.
• Er is een begin gemaakt met de ontwikkeling van een lespakket paleontologie voor Flevolandse scholieren.
• Er zijn stappen gemaakt in de voorgenomen doorontwikkeling van stichting Erfgoedpark Batavialand, waaraan het Nationaal Scheepsarcheologisch Depot wordt toegevoegd. Besluitvorming is begin 2023.
• De Erfgoed Deal campagne 'ONGEZOUTEN' (voorheen 'Kusten van het IJsselmeer') heeft in 2022 plaatsgevonden in Almere. In 2023 staat Dronten (samen met Kampen) op de planning. Ook in de andere vier deelnemende provincies vinden activiteiten plaats.

Toelichting

1. Speerpunt landschapskunst / reparatie Tong
In de Najaarsnota 2020 is € 0,2 mln. beschikbaar gesteld voor de restauratie van het kunstwerk De Tong. In 2021 zijn onderzoeken uitgevoerd ter voorbereiding op de restauratie, waarna de daadwerkelijke restauratie heeft plaatsgevonden in 2022. Eind 2022 is op het budget nog € 0,1 mln. over, waarvan in 2023 nog kosten gemaakt moeten worden voor de laatste restauratiewerkzaamheden, transport, herplaatsing, nametingen, evaluatie en mogelijk aanpassingen aan het beeld ten aanzien van stormbestendigheid.
2. Regionale Culturele Infrastructuur
De provincie heeft in 2021 een meerjarige specifieke uitkering ontvangen voor activiteiten die bijdragen aan de versterking van de regionale culturele infrastructuur. Voor de uitvoering hiervan is een meerjarige subsidie verstrekt aan Stichting StrandLAB Almere. De gemaakte kosten in 2022 zijn lager dan geraamd. De uitvoering van het programma heeft wat vertraging opgelopen. Deze subsidie heeft in 2022 derhalve geleid tot lagere lasten voor de provincie. De niet bestede middelen zullen in de verdere looptijd van het project worden ingezet.
3. Flevolands Fonds culturele ontwikkeling
In de eerste fase van de uitvoering van het programma heeft de programmamaker gewerkt aan zaken die veelal niet direct uitgaven met zich meebrengen, zoals gesprekken met podia en andere partijen en het maken van briefings voor marketing-/communicatiebureaus. Bovendien was met PS afgesproken dat de programmamaker eerst de aanpak van de uitvoering van het programma zou toelichten in de Statencommissie Economie, Mobiliteit en Samenleving (EMS), voordat er uitgaven gedaan zouden worden. Die presentatie heeft op 23 november 2022 plaatsgevonden. De nog niet ingezette middelen uit 2022 blijven beschikbaar in de reserve ('Fonds Culturele ontwikkeling') voor uitvoering in de resterende looptijd van het fonds.
4. Corona
Eén onderdeel van het 'COVID-19 steunpakket Cultuur' is de cofinancieringsregeling voor (film)theaters, musea en poppodia. Hiervoor zijn in 2022 geen aanvragen ontvangen, waardoor de beschikbare middelen niet zijn uitgegeven.
5. Kwaliteitsborging Erfgoed in de regio
In 2021 is het traject 'Interbestuurlijke Samenwerking Erfgoed' van start gegaan om met de gemeenten en het waterschap te komen tot afspraken rondom kwaliteitsborging erfgoed in de regio. Verschillende opties voor meer kennis en kunde in de regio hebben de revue gepasseerd, maar het proces is in 2022 vertraagd vanwege de gemeentelijke verkiezingen. Het traject heeft geresulteerd in een voorstel om gezamenlijk een regio-archeoloog in dienst nemen, die enerzijds de gemeenten ondersteunt en anderzijds de steunpunttaken archeologie vervult. Begin 2023 wordt over het actuele voorstel een bestuurlijke beslissing verwacht.
6. Erfgoedprogramma
Het is in 2022 niet gelukt om het erfgoedbudget volledig weg te zetten. De reden hiervoor is dat het zorgvuldig voorbereiden en goed formuleren van een effectieve opdracht de nodige tijd en capaciteit vraagt, evenals de begeleiding van de opdracht en de inbedding van de resultaten in de organisatie. Ook de gewenste samenwerking met erfgoedpartners vraagt tijd: de voorbereidende gesprekken voor bijvoorbeeld het 'Lespakket Paleontologie' zijn in juni 2022 gestart, maar de opdracht voor het verkennende onderzoek is pas in januari 2023 verleend. Dit komt omdat er overeenstemming nodig is tussen de provincie, de makers, de inhoudelijk deskundigen en het onderwijsveld om tot een duurzaam product te komen dat aansluit bij de gewenste doelgroep, in dit geval leerlingen van groep 7 en 8. Dit betekent, kortom, dat van sommige opdrachten welke in 2022 zijn voorbereid de resultaten pas in 2023 worden verwacht en ook dan pas worden betaald. In 2022 had het taakveld erfgoed bovendien te kampen met verminderde capaciteit, waardoor niet alle geplande werkzaamheden konden worden gerealiseerd.
7. Afwikkelingsverschil Batavialand
Het positieve afwikkelingsverschil is ontstaan doordat in 2022 twee subsidies aan Batavialand over eerdere boekjaren lager zijn vastgesteld. Beide subsidies zijn in de voorgaande jaren volledig als last verantwoord in de provinciale jaarrekening. Het voordeel dat nu is ontstaan komt ten gunste van het rekeningsaldo.